Z czego słynie Cieszyn? Czy chodzi o bogatą historię tego niegdysiejszego grodu? A może o coraz bardziej rozsławionego Przemysława Noszaka? Część osób w odpowiedzi na to pytanie wskaże też Rotundę, która znajduje się w prawie każdym polskim portfelu. Nam jednak chodzi o coś innego – znanego na całym świecie, jednak nieco zapomnianego w samym Cieszynie.

     Mowa oczywiście o cieszynce – ozdobnej strzelbie, produkowanej w nadolziańskim grodzie od wieków. To właśnie cieszynki, wychodzące spod ręki cieszyńskich mistrzów – rusznikarzy znajdują się w muzeach na całym świecie. Uświetniają zbiory dawnych władców i magnatów, są wystawiane w muzeach m.in. w Luwrze, czy w muzeum w Nowym Jorku.

     Cieszynka to broń myśliwska, wytwarzana w Cieszynie co najmniej od XVI wieku. Kunszt jej wykonania sprawił, że w swojej kolekcji zapragnęli ją mieć najmożniejsi ówczesnej Europy. Dziś wykonuje ją jedyny rusznikarz, który posiadł tajniki jej produkcji – Jerzy Wałga. Co bardzo ważne, Jerzy Wałga wykonuje cieszynki, nie zaś repliki. Broń, która nie tylko prezentuje się równie wspaniale, co dzieła dawnych mistrzów, ale również jest wykonana historycznymi metodami. To tradycja, która mimo upływu wieków nie zanikła i wciąż rozsławia Cieszyn.

     Więcej dowiedzieć się można z książki pt. „Cieszynka – rzemiosło, które stało się sztuką”, autorstwa Joanny Świby wydanej przez Powiat Cieszyński. Z założenia nie jest to pozycja naukowa, lecz popularyzatorska, której zadaniem jest przybliżenie dziedziny sztuki, często wśród sztuk pomijanej. Przedstawia dociekania autorki na temat historii broni, sposobu jej wykonania oraz rozmowę z mistrzem - rusznikarzem Jerzym Wałgą.

     Z treści książki dowiemy się, co wspólnego miał Mickiewicz z cie szynką, dlaczego strzelbę tę wykonywano właśnie w Cieszynie oraz jakie są tajniki współczesnego rusznikarstwa i dlaczego wykonanie Cieszynki jest sztuką. Poznamy także osobę wspomnianego Jerzego Wałgi – rusznikarza, jedynego który umie ją wykonać, a którego dzieła nie są kopiami dawnych strzelb, ale oryginałami.

Książka składa się z trzech części:

• w pierwszej z nich zatytułowanej „Historia cieszyńskiego rusznikarstwa oraz strzelby Cieszynki” autorka odkrywa przed czytelnikiem historię tego wspaniałego rzemiosła nie szczędząc ciekawostek historycznych, a nawet zamierzonych prowokacji.

• W drugiej części książki, która nosi tytuł „Współczesne cieszyńskie rusznikarstwo”, autorka odsłania tajniki produkcji Cieszynki. Zaglądając do warsztatu rusznikarza pokazuje narzędzia i ciekawostki techniczne, przy pomocy których wykonuje się poszczególne elementy strzelby.

• W trzeciej części czas na bohatera: "Rozmowa z cieszyńskim współczesnym rusznikarzem". Ta część prowadzona jest formie wywiadu z Jerzym Wałgą, w którym zdradza dlaczego w ogóle zajął się rusznikarstwem i kto, między innymi, u niego zamówił strzelbę Cieszynkę.

Książkę można nabyć w:

Muzeum Śląska Cieszyńskiego, ul. Regera 6, Cieszyn

Księgarni Piastowskiej, ul. Głęboka 6, Cieszyn

Cieszyński Centrum Informacji, ul. Rynek 1